Kompletna lista polskich filmów anamorficznych wydanych na Blu - ray

[Daras]

Poniżej znajduje się lista polskich produkcji nakręconych w systemie anamorficznym, czyli prawdziwym formacie kinowym. W mojej ocenie jest ona kompletna i w tym rozumieniu dość unikalna. Spisanie tytułów - wbrew pozorom - kosztowało trochę czasu. No cóż, takie hobby.

KRZYŻACY (1960)
GIUSEPPE W WARSZAWIE (1964)
RĘKOPIS ZNALEZIONY W SARAGOSSIE (1964)
POPIOŁY (1965)
FARAON (1965)
POTEM NASTĄPI CISZA (1965)
WESTERPLATTE  (1967)
PAN WOŁODYJOWSKI  (1969)
POTOP (1974)
SZWADRON (1992) *
PAN TADEUSZ. OSTATNI ZAJAZD NA LITWIE (1999)
ZEMSTA (2002) *  

* W przypadku SZWADRONU przeprowadziłem małe „śledztwo” aby mieć pewność, że nie chodzi o format Super 35. Punktem wyjścia była wyszukana fotka z J. Machulskim stojącym za kamerą Panaflex Panavision.
Także moje wątpliwości budziła ZEMSTA. Miałem nosa. Przed produkcją w grę wchodziły dwie możliwości: Super 35 oraz anamorfoza. Ostatecznie autor zdjęć wybrał drugą opcję oraz kamery: Panaflex XL i  Panaflex  Platinium.

Jako zagadkę pozostawiłem JAROSŁAWA DĄBROWSKIEGO (1975). To nie jest stricte polska produkcja, zatem zaniechałem dociekań.
Pasjonatów polskiej kinematografii proszę o ewentualne uzupełnienie listy.

EDIT:
W tym miejscu będę zamieszczał kolejne tytuły polskich produkcji anamorficznych.

ŻONA DLA AUSTRALIJCZYKA (1963). Źródło informacji: niemiecki plakat reklamujący film, „dowód” opisany na stronie drugiej, moje wspomnienia.
OGNIOMISTRZ KALEŃ (1961). Źródło informacji: „Kino, Wehikuł Magiczny - Podróż Trzecia: Przewodnik osiągnięć filmu fabularnego”.
PASAŻERKA (1963). Źródło informacji: „The Movie Guide” s. 681, „Indelible Shadows: Film and the Holocaust” s. 54.
KIERUNEK BERLIN (1968). Źródło informacji: telewizyjne powtórki sprzed rekonstrukcji w OAR, moje wspomnienia.
OSTATNIE DNI (1969). Źródło informacji: telewizyjne powtórki sprzed rekonstrukcji w OAR, moje wspomnienia.
JARZĘBINA CZERWONA (1969). Źródło informacji: moje wspomnienia.
ZWYCIĘSTWO (1974). Źródło informacji: telewizyjne powtórki sprzed rekonstrukcji w OAR, moje wspomnienia.
JAK ROZPĘTAŁEM DRUGĄ WOJNĘ ŚWIATOWĄ (1969). Źródło informacji: moje wspomnienia, poszlaki znalezione w internecie.


Lista polskich filmów anamorficznych wydanych na Blu – ray:

1. KRZYŻACY (1960)
2. RĘKOPIS ZNALEZIONY W SARAGOSSIE (1964)
3. POPIOŁY (1965)
4. FARAON (1965)
5. PAN WOŁODYJOWSKI  (1969)
6. POTOP (1974)

Lista polskich filmów anamorficznych wydanych na DVD:

KRZYŻACY (1960)
GIUSEPPE W WARSZAWIE (1964)
RĘKOPIS ZNALEZIONY W SARAGOSSIE (1964)
POPIOŁY (1965)
FARAON (1965)
PAN WOŁODYJOWSKI  (1969)
POTOP (1974)
SZWADRON (1992)
PAN TADEUSZ. OSTATNI ZAJAZD NA LITWIE (1999)
ZEMSTA (2002)

[Mefisto]

Coś mało. A Ogniem i mieczem?

[Redrum]

Katyń (2007) wydanie Artificial Eye - zabrakło na liście.

[Daras]

(21-04-2020, 02:27)Mefisto napisał(a):  Coś mało. A Ogniem i mieczem?

(21-04-2020, 04:37)Redrum napisał(a):  Katyń (2007) wydanie Artificial Eye - zabrakło na liście.

Wiem, że mało. Już odpowiadam na Wasze posty.

1. „Ogniem i mieczem” (1999) skręcono w systemie Super 35*. Pisałem o tym dość obszernie za czasów forum Kino Polska. W kinie, co widziałem na własne oczy, obowiązywał OAR w okolicach 2.35:1. Natomiast w TV - ale też na upscalowanym BD - zapodali 1:85:1. Przypomnę, że kupę lat temu namierzyłem za granicą DVD z proporcjami kinowymi. Stare czasy.

* http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=127180

2. „Katyń” (2007) stanowi pierwszy europejski film wyprodukowany w 4K (tak przynajmniej przeczytałem w roku premiery). Ale to również produkcja Super 35. Stąd w Polsce wydano BD z AR 1:85:1. Z kolei Artificial Eye wypuściło krążek w OAR kinowym.

https://poral.eu/katyn_2007_blu-ray.php
https://poral.eu/katyn_ver_uk.php

Cały czas czekam na podpowiedzi. Wszystkie starannie przeanalizuję. Ale najprawdopodobniej kompletna lista filmów anamorficznych wydanych na BD dotyczyć będzie klasyki, czyli rekonstrukcji cyfrowych. Stąd skierowałem prośbę do Mariana. Jednak pamiętając jego respons w kwestii mojego innego zapytania na forum Kino Polska wnoszę, że kolega pomyślał, iż szukam jelenia. Niech jeszcze i to – jak mawiał Benedykt Korczyński.

Gwoli przypomnienia. W technologii Super 35 wykorzystana jest szerokość klatki w sposób typowy. Natomiast w systemie anamorficznym (po dwukrotnej kompresji poziomej) uzyskujemy jeszcze raz tyle panoramy. To tak w bardzo dużym uproszczeniu.

[misfit]

(21-04-2020, 17:40)Daras napisał(a):  Katyń” (2007) stanowi pierwszy europejski film wyprodukowany w 4K (tak przynajmniej przeczytałem w roku premiery). Ale to również produkcja Super 35. Stąd w Polsce wydano BD z AR 1:85:1.

1.78:1.

I co ma piernik do wiatraka ?

[Daras]

Wytłuszczone przez Ciebie zdanie łatwo poddać interpretacji. Niemniej na tak grzecznie zadane pytanie chętnie odpowiem.
Do pewnego momentu Polskie produkcje Super 35, na etapie filmowania kadrowano pod OAR kinowy oraz AR telewizyjny. Trochę w tej sprawie korespondowałem (sprawa dotyczy raczej klasyki jak np.: „Ogniem i mieczem” czy „Noce i dnie”). Zatem było / jest dla mnie oczywiste, że polscy wydawcy z lubością korzystali z Open matte. Stąd dostaliśmy BD 1.85:1 / 1.78:1. Reklamacje, jakby co – nie do mnie. Z kolei świat zachodni w przypadku określonych tytułów wybrał OAR kinowy.

Mam nadzieję, że powyższe jest zrozumiałe dla piernika, ale też wiatraka.

P.S. W tym wątku bardziej interesują mnie poszukiwanie unikatów anamorficznych niż analiza sensu lub bezsensu stosowania otwarcia kadru.

EDIT:
Teraz zauważyłem. Moja wypowiedź nie została zacytowana kompletnie. Przez to stała się mniej zrozumiała.

Zatem, Daras napisał:
Ale to również produkcja Super 35. Stąd w Polsce wydano BD z AR 1:85:1. Z kolei Artificial Eye wypuściło krążek w OAR kinowym.

Nieco zakamuflowany sarkazm wytłumaczę następująco: Witamy w Polsce! My oczywiście wydajemy płyty po swojemu i mamy gdzieś, że świat zachodni robi to inaczej. Na tym kończę dyskusję dotyczącą AR „Katynia”.

[Pan Anatol]

Specjalnie się zarejestrowałem, aby zaangażować się w ten temat, jako że bardzo interesuje mnie kwestia technik kinematograficznych w PRL-owskiej kinematografii. Mam kilka filmów, co do których podejrzewam, że były kręcone w formacie anamorficznym. Niestety są to filmy niezrekonstruowane i raczej nie zanosi się na ich wydania na Blu-ray, ale może kiedyś

Jako że jestem fanem Janusza Nasfetera, zacznę od jego filmu pt. Mój stary. Pierwsza wskazówka jest taka, że w obecnie możliwej do znalezienia kopii o proporcjach obrazu ok. 1,6:1, w czołówce ucięte jest nazwisko reżysera - Janusz Nasfeter jest wymieniony jako "anusz", a poza tym w dalszym ciągu filmu kompozycja kadrów wskazuje na to, że obraz był znacznie szerszy, niż w tej dostępnej kopii. Podpowiedź widnieje też na plakacie filmu, na którym można znaleźć napis Cinemascope: http://gapla.fn.org.pl/public/cache/P2390-1000x1000.jpg Oczywiście trudno do końca zawierzyć informacjom z plakatu, dlatego chętnie dowiedziałbym się czegoś więcej.

Jeśli chodzi o Nasfetera, o anamorficzność podejrzewam też (na podstawie nieco zbyt "ciasnych" kompozycji) Niekochaną i może Długą noc, chociaż co do tych tytułów nie mam ponadto żadnych wskazówek. Sporo zdjęć z planu można znaleźć na Fototece, jeśli jest ktoś chętny do rozpoznawania modeli kamer i obiektywów, to materiał badawczy istnieje i jest dostępny.

Drugie nazwisko, które chciałem wymienić, to Stanisław Bareja; chodzi konkretnie o jego wczesne filmy: Żona dla Australijczyka, Małżeństwo z rozsądku, Przygoda z piosenką. Znowu, kompozycja kadrów, także czołówek, sugeruje, że oryginalny obraz był nieco szerszy, niż to, co widać na obecnie dostępnych kopiach. Spróbowałem też, idąc za przykładem Mojego starego, poszukać informacji na plakatach i faktycznie, niemiecki plakat Żony... wspomina o systemie Dyaliscope, natomiast plakat Małżeństwa... - o Cinemascope.

http://gapla.fn.org.pl/public/cache/P3931-1000x1000.jpg

http://gapla.fn.org.pl/public/cache/P15772-1000x1000.jpg

[misfit]

Daras, wkradły się w Twojej wypowiedzi co najmniej dwa błędy:

1. Katyń na etapie filmowania nie był kadrowany pod OAR kinowy oraz AR telewizyjny. Jeśli masz jakieś wątpliwości w tym względzie to polecam zapoznać się z dodatkiem "60 dni: Jak powstał film ", który znajduje się na płycie.

2. Katyń w polskim wydaniu BD nie jest w żadnym razie open matte.







PS. Masz jednak rację, że Katyń nie był kręcony anamorficznie.

[Daras]

Witaj Panie Anatolu! Z chęcią przeanalizuję Twoje uwagi. O ile lista filmów anamorficznych wydanych na BD jest nam znana, to nakręconych w tym formacie już nie do końca.

Misfit, Twoje kadry zaskoczyły mnie na maksa. I dobrze! Nie widziałem tego typu porównań, natomiast zdałem się wyłącznie na informacje przeczytane (kiedyś korespondowałem z kilkoma osobami siedzącymi w temacie rekonstrukcji i takich tam).

EDIT:

(21-04-2020, 21:10)Pan Anatol napisał(a):  (...)
Jeśli chodzi o Nasfetera, o anamorficzność podejrzewam też (na podstawie nieco zbyt "ciasnych" kompozycji) Niekochaną i może Długą noc, chociaż co do tych tytułów nie mam ponadto żadnych wskazówek. Sporo zdjęć z planu można znaleźć na Fototece, jeśli jest ktoś chętny do rozpoznawania modeli kamer i obiektywów, to materiał badawczy istnieje i jest dostępny.
(...)

OK, mamy podobną strategię prowadzenia „śledztw”. Bardzo często staram się namierzyć kamerę. Niekiedy na szukanie zagubionych fotografii z planu zdjęciowego poświęcam „pół nocy”. Potem już po nitce do kłębka. Mam też „wejście” do pewnej uczelni filmowej, na której wykłada stara gwardia. Nie nadużywam tego kontaktu. Kiedyś w jakiejś sprawie dostałem odpowiedź, iż ciężko cokolwiek ustalić z uwagi na brak materiałów źródłowych tudzież śmierć twórców filmu.
Zanim przyjrzę się podanym przez Ciebie tytułom, przypomnę, że dawna szkoła filmowania 4:3 preferowała zbliżenia („ciasne” ujęcia). To wstępnie może sugerować natywny format Amerykańskiej Akademii Sztuki i wiedzy Filmowej (?).

[Pan Anatol]

Wielkie dzięki za pomoc i za przywitanie.

(21-04-2020, 21:47)Daras napisał(a):  Zanim przyjrzę się podanym przez Ciebie tytułom, przypomnę, że dawna szkoła filmowania 4:3 preferowała zbliżenia („ciasne” ujęcia). To wstępnie może sugerować natywny format Amerykańskiej Akademii Sztuki i wiedzy Filmowej (?).

Myślałem o tym, ale wydaje mi się, że jednak nie jest to właściwy trop. Po pierwsze, nie wiem, skąd pochodzą te kopie, które udało mi się znaleźć (nie ma żadnego logo stacji telewizyjnej), ale bardziej prawdopodobne wydaje mi się przycięcie boków obrazu panoramicznego niż przycięcie góry i dołu obrazu w formacie akademii (są to raczej stare kopie, jeszcze sprzed epoki mody na dostosowywanie obrazu do telewizorów 16:9). Po drugie, kompozycje, o których mówiłem, nie zawsze są po prostu ciasne. Czasem jest to kompozycja, którą zdaje się często i z upodobaniem stosowano przy okazji użycia formatu anamorfotycznego, a mianowicie dwie postaci ludzkie na bocznych krańcach ekranu, a między nimi pusta przestrzeń. Poniżej ilustracje odpowiednio z Niekochanej i Długiej nocy:





Wydaje się, że obraz jest trochę przycięty po bokach. Oczywiście nie oznacza to koniecznie użycia anamorfozy.

Długa noc została kiedyś wydana na DVD, ale wcale nie oznacza to, że pojawia się tam w oryginalnych proporcjach. Natomiast z tego co wiem, Niekochana jest w trakcie lub nawet po rekonstrukcji, więc może zostaną udostępnione jakieś przykładowe kadry.

Przypomniał mi się jeszcze jeden film - Pasażerka Andrzeja Munka. Na stronie DVDBeaver można przeczytać recenzję brytyjskiego wydania DVD w nieprawidłowym formacie obrazu, na co zareagował jeden z czytelników tamtej strony, pisząc, że film ten został zrealizowany w Dyaliscope i zawsze pokazywano go w 2,35:1; natomiast kopia użyta w wypadku DVD ma proporcje obrazu ok. 1,66:1. Przypuszczam, że podobne kadrowanie zastosowano w wypadku dostępnej kopii filmu Nasfetera Mój stary.